Ticaretin ödeme şekillerinden biri olarak kullanılan banka çeki bir tür saygınlık olarak görülüyor. Banka çeki nedir? Sorusuna yanıt olarak bankaların güvenilir kişilere veya kurumlara kullanım hakkı sağladıkları önemli ticaret aracı olarak varlığını sürdürmektedir, denilebilir.
Bir kişinin başka bir kişiye ödeme yapmak için hesabındaki paradan belli bir miktar parayı çektiğini gösteren belgeye banka çeki denir. Çek üzerine parayı almak isteyen kişinin ismi, para miktarı çek sahibi tarafından yazılır. Böylece bir mal karşılığı verdiğiniz çeki alacak kişi zamanı geldiğinde bankanızda ki hesabınızdan parayı çekebilir.
Çek defterini bankalar bastırır. Kişiye özel olarak basılan çek defterlerinin üzerlerin de hesap numarası, hesabın bulunduğu banka şubesi, çekin basıldığı tarih ve çek sahibinin ismi bulunur. Ticari hayatınızda çek defteri ile karşılaştığınız da bunlara dikkat etmeniz gerekir.
Çekleri hazırlayan kişilere, taraflara ve içeriklerine göre bazı türlere ayırmak gerekir. Banka çeki, banka olan çeklere verilen isimdir. Kişi ve kurumların hazırlayacağı çeklere kıyasla bu çekler daha güvenilirdir. Alım satım gibi işlerde daha rahat kullanılabilir. Diğeri tüccar çekidir. Tüccar çeki, tüccar unvanı taşıyan kişilerin yazdıkları çeklere tüccar çeki denir. Bu çekleri güvenli olup olmadığı geçerlikleri hazırlayan kurumların bilinirliklerine ve saygınlıklarına oranla değişir.
Yazılan çekin üzerinde kendi bankasının adı yazılı ve o bankanın şubesinden çekilmesine dolaysız çek denir. Başka bir şubeden çekin bozulmasına dolaylı çek denilmektedir. Çek defterleri verildikleri yere göre bankalar tarafından sınıflandırılır. Limited ve anonim şirketler için verilen defterlere ticari çek defterleri denir. Defter alanların defterlerine ise gerçek kişi çek defteri denir.
Çek defteri almak için bir banka tercih edilmelidir. Ticari işlemlerde çalışan bankaların tercih edilmesi sizler için olumlu sonucalar teşkil eder. Banka tercih ettikten sonra bankaya müracaat edilmesi gerekir. Banka da başvuran kişi hakkında kredi kayıt bürosundan başvuru sahibi ile ilgili bilgilere ulaşılır. Çek defteri alınması zor gibi görünüyor. Fakat kredi ve kredi kartı gibi işlemlerde sorun yaşamayanlar için kolay bir şekil de alınabilir. Bankalar çek defteri müracaatın da bazı evraklar talep isterler.
Bunlardan bazıları şunlardır:
Talep edilen bu evraklara bankalar ek evrak da talep edebilirler. Bankalar her bir çek yaprağı için belli bir teminat talep edebilirler. Bunun amacı yazılan çekin ödenmemesi durumunda alacaklıyı mağdur etmemektir. Daha önce karşılıksız çek düzenleyen kişiler ve ödeme performansı düşük kişiler tarafından yapılan müracaatlar olumlu sonuçlanmayacaktır.
Çeki tahsil etmek için çekin ait olduğu banka şubesine başvuru yapılır. Eğer çek farklı bir kişiye aitse o kişiden ciro ederek kimlik belgesiyle birlikte bankaya ibraz edilmelidir. Keşidecinin hesabında sıkıntı yok ise ödeme gerçekleşir. Hesapta sıkıntı var ise 10 gün içerisin de olmak şartıyla gün alınır.
Eğer günün de ödeme olmaz ise çek yazdırma yani yasal süreç başlatılabilir. Çek banka tahsisinin yanın da takas olarak da kullanılabilir. Bunun için hesabın olduğu bankaya takas talebin de bulunulması gerekir.
Çekin tahsil edilmesinden önce dikkat edilmesi gereken bir takım hususlar aşağıda çıkarılmıştır;
Bunların dışında ciro edilmiş bir çekse ciroyu yapan kişi kontrol edilmelidir.
Banka çekinde keşideci, ( düzenleyen ) muhatap, ( banka şubesi ) hamil, (çekte yazan tutarı alacak kişi) cironta ve avelist gibi tarafları bulunur. Cironta ticari senedi ciro eden kişidir.